منبع : صدا در كامپيوتر
مولف : احسان مظلومي، منصور سجاد

مفاهیم کلی در مبحث صدا

ما در اينجا شما را با برخي از اصطلاحات در صدا آشنا مي كنيم :

مونو(mono ) :

به صداهاي گفته می شود که از یک کانال ضبط شده و از یک کانال هم پخش می شوند.
این صداها قابلیت تفکیک ندارند و اگر حتی از یک سیستم استریو پخش شوند کیفیت آنها تفاوت چندانی نخواهد کرد.

استریو ( stereo ):

صداهای استریو صداهای هستند که در دو کانال مجزا ضبط شده و پخش می شوند.
مثلا در یک کنسرت ممکن است صدای چندابزار در کانال چپ و صدای چند ابزار دیگر در کانال راست ضبط شود.
صداهای استریو تفکیک پذیری بیشتری دارند و برای مثال می توان دور شدن و نزدیک شدن منبع صدا را هم در آنها شبیه سازی کرد.

صداهای چند کاناله( multi channel ):

این صداها در واقع در چند کانال مختلف ضبط شده و پخش می شوند.
برای مثال ممکن است در یک فایل موسیقی صدای هر ابزار در یک کانال ضبط شده باشد.
این استاندارد توانائی بسیار خوبی را برای ویرایش های بعدی در اختیار ما قرار می دهد.
چون صداها تفکیک شده است ما می توانیم هر صدا را جداگانه ویرایش کنیم یا مثلا شدت صدای یکی از بزارها را بیشتر کنیم.
هنگام شنیدن نیز اگر از ابزار پخش چند کاناله استفاده کنیم صدا بیشتر کنیم . هنگام شنیدن نیز اگر از ابزار پخش چند کاناله استفاده کنیم صدا بسیار طبیعی تر شنیده خواهد شد.

دالبی( dolby surround ) :

دالبی در واقع یک نوع استاندارد برای صداهای چند کاناله است.
سیستم دالبی پیش از این در سینما کاربرد داشت ولی اکنون با پیشرفت تکنولوژی دیجیتال در ویدیوها و کامپیوترها هم قابل اجرا است.
سیستم دالبی یک یک سیستم صدای محیطی است و بیشتر در فیلمها و اخیراً در بازی های کامپیوتری رواج یافته است.
برای مثال در فیلمها هنگامی که یک اتومبیل از پشت به صحنه نزدیک می شود صدای آن نیز از بلندگوهای پشتی شنیده میشود و با تغییر مکان اتومبیل صدا نیز به بلندگو های جانبی یا جلوی منتقل می شود و به این صورت صداها بسیار واقعی تر شنیده می شوند.

تاریچه صدا در کامپیوتر

کسانی که تقریبا از 15 سال پیش با کامپیوترها سرکار داشته اند حتما به یاد می آورند که در آن زمان تنها صدای که از یک کامپیوتر 286 خارج می شد یکbip ساده بود.
دقیقا شبیه همین بوق کوتاهی که بعد از روشن کردن کامپیوترشنیده می شود. تا مدتها کامپیوتر های شخصی سخت افزاری برای تولید صدا نداشتند و البته در محیط dos کاربران نیازی به وجود صدا احساس نموکردند. (لازم به ذکراست که در همان زمان کامپیوترهای مثل Amiga و commodore صدا و تصویر بسیار قابل قبولی ارائه می کردند.)

احساس نیاز به صدا وقتی در بین کاربران ایجاد شد که بازی های کامپیوتری به بازار آمدند. با پیشرفت این بازی ها هم کاربران و هم تولید کنندگان بازی ها دریافتند که بدون سیستم صوتی مناسب بازی ها موفقیت چندانی نخواهد داشت.
اینجا بود که شرکت های مختلف دست به کار شدند و ابزارهای جانبی مختلفی را برای تولید صدا در کامپیوتر طراحی کردند. تا مدتها بر سر یافتن استاندارد صدا بین شرکت های تولید کننده اختلاف وجود داشت. تا این که همه بر استاندارد soundBlasterاز شرکت creative به توافق رسیدند.

اولین کارت های صوتی کارت هائی با ابعاد بزرگ کیفیت پایین و قیمت بالا بودند. در این کارت های صوتی SoundBlaster 16 bit حدود 800 هزار ریال قیمت داشتند.
به تدریج با پیشرفت تکنولوژی قیمت ها کاهش یافت و کیفیت صداهای تولید شده بهتر شد. کارت های اولیه کارت های 8 بیتی بودند که فقط می توانستند صدای مونو تولید کنند. با ورود کارت های 16 بیتی صداها استریو شد و کیفیت صدا نیز افزایش یافت. پس از کارت های صوتی 32 بیت و 64 بیت هم وارد بازار شد. این روند تا کنون هم ادامه دارد. بطوری در حال حاضر کارت های صوتی حرفهای 128 بیتی بیش از 6 کانال صوتی را پشتیبانی می کنند و داشتن خروجی دیجیتال، کیفیت صدای بسیار بالائی ارائه می دهند. کارت های صوتی معمولی نیز قیمتی در حد صفر دارند. زیرا کارت های صوتی اکنون به جزئی از بردهای اصلی کامپیوتر شده اند و لازم نیست جداگانه خریداری شوند و لازم نیست جداگانه خریداری شوند.